Zadania

Związki pierwiastków, znajdujących się w tej samej grupie układu okresowego zwykle charakteryzują się podobnymi właściwościami fizycznymi i chemicznymi (przede wszystkim dla grup głównych). Węgiel i krzem leżą w tej samej, 14 grupie układu okresowego. Jeśli jednak chodzi o właściwości fizyczne ich tlenków, CO₂ i SiO_2(kwarc) różnią się one drastycznie między sobą. Różnice przedstawiono w tabelce poniżej.

	CO2	SiO2
Stan skupienia w warunkach normalnych	gaz	ciało stałe
Rozpuszczalność	rozpuszczalny w rozpuszczalnikach niepolarnych oraz słabo w polarnych	fizycznie nie rozpuszcza się w żadnym rozpuszczalniku
Twardość	mała	duża
Temperatura topnienia i wrzenia (p = 600 kPa)	niska (* przy niższych ciśnieniach sublimuje)	wysoka

 

Wyjaśnij przyczyny tak drastycznych różnic we właściwościach fizycznych wspomnianych tlenków.

Wyjaśnienie:

……………………………………………………………………………………………………………….

……………………………………………………………………………………………………………….

……………………………………………………………………………………………………………….

……………………………………………………………………………………………………………….

……………………………………………………………………………………………………………….

……………………………………………………………………………………………………………….

---

Pokaż rozwiązanie

---

Z podanego zbioru cząsteczek wpisz do tabeli tylko te, których cząsteczki mają kształt trygonalny:

H₂S, PH₃, P₄, SO₃, CS₂, HCN, F₂, COS, BBr₃, S₈

Cząsteczki trygonalne to:

---

Pokaż rozwiązanie

---

Wskaż, które z podanych niżej w tabeli stwierdzeń są prawdą (P) a które są fałszem (F):

Promieniowanie alfa, powstające w wyniku rozpadów wielu promieniotwórczych izotopów w statycznym polu elektrycznych odchyla się w kierunku elektrody dodatniej.
Zawsze, jeśli cząsteczka związku posiada w swojej strukturze wiązania kowalencyjne spolaryzowane to jest polarna.
Tlenek węgla(II) w odróżnieniu od tlenku węgla(IV) jest niepolarny.
Liczbę masową (A) dla dowolnego izotopu pierwiastka można otrzymać w prosty sposób, przez zaokrąglenie do części całkowitych masy atomowej wziętej z układu okresowego pierwiastków.

---

Pokaż rozwiązanie

---

Sole Tuttona są podwójnymi solami, które można zapisać wzorem ogólnym:
M’₂M’’(X)₂ · 6H₂O.

M’ oznacza jednododatni kation, którym może być: K⁺, Rb⁺, Cs⁺, NH₄⁺, Tl⁺ (Na⁺ i Li⁺ są „za małe”), a M’’ oznacza dwudodatni kation, którym mogą być: Mg²⁺, V²⁺, Cr²⁺, Mn²⁺, Fe²⁺, Co²⁺, Ni²⁺, Cu²⁺, Zn²⁺, Cd²⁺. Symbolem X oznaczono dwuujemne aniony, którymi mogą być: SO₄^2-, SeO₄^2-, CrO₄^2-. Jedną z takich soli jest np. K₂Zn(SO₄)₂ ∙ 6H₂O.

Sole Tuttona są w wodzie dobrze rozpuszczalne, a podczas rozpuszczania ulegają dysocjacji elektrolitycznej na wszystkie kationy i aniony, z których zbudowana jest ich jonowa sieć krystaliczna. Dodatkowo powstające w wyniku dysocjacji elektrolitycznej jony mogą ulegać reakcjom hydrolizy dokładnie tak samo, jak w przypadku soli prostych.

Wiedząc, że nazwy soli podwójnych będących dodatkowo hydratami tworzy się analogicznie do nazw soli prostych (najpierw wymienia się w kolejności alfabetycznej aniony, potem w kolejności alfabetycznej kationy itd.) podaj nazwę systematyczną soli Tuttona: K₂Zn(SO₄)₂ · 6H₂O

Nazwa: ………………………………………………………………………..

---

Pokaż rozwiązanie

---

Sole Tuttona są podwójnymi solami, które można zapisać wzorem ogólnym:
M’₂M’’(X)₂ · 6H₂O.

M’ oznacza jednododatni kation, którym może być: K⁺, Rb⁺, Cs⁺, NH₄⁺, Tl⁺ (Na⁺ i Li⁺ są „za małe”), a M’’ oznacza dwudodatni kation, którym mogą być: Mg²⁺, V²⁺, Cr²⁺, Mn²⁺, Fe²⁺, Co²⁺, Ni²⁺, Cu²⁺, Zn²⁺, Cd²⁺. Symbolem X oznaczono dwuujemne aniony, którymi mogą być: SO₄^2-, SeO₄^2-, CrO₄^2-. Jedną z takich soli jest np. K₂Zn(SO₄)₂ ∙ 6H₂O.

Sole Tuttona są w wodzie dobrze rozpuszczalne, a podczas rozpuszczania ulegają dysocjacji elektrolitycznej na wszystkie kationy i aniony, z których zbudowana jest ich jonowa sieć krystaliczna. Dodatkowo powstające w wyniku dysocjacji elektrolitycznej jony mogą ulegać reakcjom hydrolizy dokładnie tak samo, jak w przypadku soli prostych.

Jaki będzie odczyn wodnego roztworu soli Tuttona: K₂Zn(SO₄)₂ · 6H₂O ?

Odpowiedź uzasadnij odpowiednim równaniem reakcji w formie jonowej.

Odczyn roztworu:………………………………………………………………………………

Równanie reakcji:

………………………………………………………………………………………………….…….

---

Pokaż rozwiązanie

---

Sole Tuttona są podwójnymi solami, które można zapisać wzorem ogólnym:
M’₂M’’(X)₂ · 6H₂O.

M’ oznacza jednododatni kation, którym może być: K⁺, Rb⁺, Cs⁺, NH₄⁺, Tl⁺ (Na⁺ i Li⁺ są „za małe”), a M’’ oznacza dwudodatni kation, którym mogą być: Mg²⁺, V²⁺, Cr²⁺, Mn²⁺, Fe²⁺, Co²⁺, Ni²⁺, Cu²⁺, Zn²⁺, Cd²⁺. Symbolem X oznaczono dwuujemne aniony, którymi mogą być: SO₄^2-, SeO₄^2-, CrO₄^2-. Jedną z takich soli jest np. K₂Zn(SO₄)₂ ∙ 6H₂O.

Sole Tuttona są w wodzie dobrze rozpuszczalne, a podczas rozpuszczania ulegają dysocjacji elektrolitycznej na wszystkie kationy i aniony, z których zbudowana jest ich jonowa sieć krystaliczna. Dodatkowo powstające w wyniku dysocjacji elektrolitycznej jony mogą ulegać reakcjom hydrolizy dokładnie tak samo, jak w przypadku soli prostych.

Napisz równanie dysocjacji elektrolitycznej soli Tuttona, której wzór zapisano poniżej.

K₂Zn(SO₄)₂ → ………………………………………………………………………………….

---

Pokaż rozwiązanie

---

PET – pozytonowa tomografia emisyjna (positron emission tomography) jest jedną z technik obrazowania tkanek żywego organizmu (np. człowieka) w medycynie. W technice tej rejestruje się kwanty promieniowania elektromagnetycznego powstające w żywych tkankach w wyniku anihilacji (pewnego rodzaju „zobojętnienia”) par elektron-pozyton. Elektron do anihilacji pochodzi tutaj z materii tkanki pacjenta, natomiast pozyton pochodzi z substancji β⁺ promieniotwórczej, celowo dostarczanej do określonych tkanek. Podana substancja promieniotwórcza ulega rozpadowi beta plus, emitując pozytony (niebędące normalnie składnikami naszej koinomaterii). Produktem przemiany beta plus jest nuklid pierwiastka o liczbie atomowej o jeden mniejszej niż substrat i o takiej samej liczbie masowej, co substrat. Drugim substratem jest pozyton – antycząstka w stosunku do elektronu o liczbie masowej równej zero i liczbie atomowej równej 1. Trzecią cząstką elementarną powstającą w wyniku tej przemiany jest neutrino elektronowe, które na potrzeby matury z chemii pomijamy w równaniu reakcji (w dokładniejszych rozważaniach ze względu na prawo zachowania pędu trzeba ją uwzględniać). Jak wykazały praktyki ta metoda obrazowania jest niezwykle czuła, a podawana substancja promieniotwórcza, ze względu na krótki czas połowicznego rozpadu praktycznie nieszkodliwa dla pacjenta. W badaniach, jako substancję beta plus promieniotwórczą wykorzystuje się między innymi nuklid ¹⁸F (precyzyjniej deoksyglukoza znakowana tym izotopem) o czasie połowicznego rozpadu 110 minut.

Zakładamy, że pacjent, któremu podano nuklid ¹⁸F jest dla otoczenia „promieniotwórczy”. Jego znajomi nie chcą się z nim kontaktować, jeśli zawiera w swoim organizmie więcej niż 3 µg nuklidu ¹⁸F. Oblicz, co najmniej po ilu godzinach, będzie się mógł spotkać ze znajomymi, jeśli podano mu właśnie 48 µg nuklidu ¹⁸F. Wynik podaj z dokładnością do jednej godziny.

Obliczenia:

 

 

 

 

 

---

Pokaż rozwiązanie

---

PET – pozytonowa tomografia emisyjna (positron emission tomography) jest jedną z technik obrazowania tkanek żywego organizmu (np. człowieka) w medycynie. W technice tej rejestruje się kwanty promieniowania elektromagnetycznego powstające w żywych tkankach w wyniku anihilacji (pewnego rodzaju „zobojętnienia”) par elektron-pozyton. Elektron do anihilacji pochodzi tutaj z materii tkanki pacjenta, natomiast pozyton pochodzi z substancji β⁺ promieniotwórczej, celowo dostarczanej do określonych tkanek. Podana substancja promieniotwórcza ulega rozpadowi beta plus, emitując pozytony (niebędące normalnie składnikami naszej koinomaterii). Produktem przemiany beta plus jest nuklid pierwiastka o liczbie atomowej o jeden mniejszej niż substrat i o takiej samej liczbie masowej, co substrat. Drugim substratem jest pozyton – antycząstka w stosunku do elektronu o liczbie masowej równej zero i liczbie atomowej równej 1. Trzecią cząstką elementarną powstającą w wyniku tej przemiany jest neutrino elektronowe, które na potrzeby matury z chemii pomijamy w równaniu reakcji (w dokładniejszych rozważaniach ze względu na prawo zachowania pędu trzeba ją uwzględniać). Jak wykazały praktyki ta metoda obrazowania jest niezwykle czuła, a podawana substancja promieniotwórcza, ze względu na krótki czas połowicznego rozpadu praktycznie nieszkodliwa dla pacjenta. W badaniach, jako substancję beta plus promieniotwórczą wykorzystuje się między innymi nuklid ¹⁸F (precyzyjniej deoksyglukoza znakowana tym izotopem) o czasie połowicznego rozpadu 110 minut.

Napisz równanie rozpadu nuklidu ¹⁸F

………………………………………………………………………………………………….

---

Pokaż rozwiązanie

---

W tym miejscu Internetu powstaje Autorski Zbiór Zadań Maturalnych z Chemii dra Waldemara Grzesiaka, który będzie udostępniany ogólnie rzecz ujmując Pro bono (darmowo). Z powstającego zbioru zadań można korzystać Pro bono pod warunkiem spełnienia wszystkich warunków w obrębie danego punktu:

1. Autorski Zbiór Zadań dra Waldemara Grzesiaka będzie dalej nazywany w skrócie: zbiorem zadań.
2. Uczniowie zarówno publicznych jak i prywatnych szkół podstawowych, szkół średnich (LO) oraz techników mogą korzystać ze zbioru zadań darmowo (zarówno w formie online, jak i offline ściągając plik pdf zawierający interesujące zadania, jak i drukując zadania ze ściągniętego pdf-a) pod warunkiem nieusuwania danych na temat autorstwa zadań. Usunięcie jakiegokolwiek elementu autorstwa zbioru zadań jest tożsame ze złamaniem licencji i będzie ścigane.
3. Nauczyciele szkół publicznych (szkoły podstawowe, LO, technika) mogą korzystać ze zbioru zadań darmowo (zarówno w formie online, jak i offline ściągając plik pdf zawierający interesujące zadania, jak i drukując zadania ze ściągniętego pdf-a) pod warunkiem nieusuwania danych na temat autorstwa zadań. Usunięcie jakiegokolwiek elementu autorstwa zbioru zadań jest tożsame ze złamaniem licencji i będzie ścigane.
4. Nauczyciele szkół prywatnych, korepetytorzy, nauczyciele prywatni (szkoły podstawowe, LO, technika) mogą korzystać ze zbioru zadań darmowo (zarówno w formie online, jak i offline ściągając plik pdf zawierający interesujące zadania, jak i drukując zadania ze ściągniętego pdf-a) pod warunkiem nieusuwania danych na temat autorstwa zadań. Usunięcie jakiegokolwiek elementu autorstwa zbioru zadań jest tożsame ze złamaniem licencji i będzie ścigane. Zadania z powyższego zbioru zadań mogą być dołączane nieodpłatnie własnemu uczniowi w ramach ogólnie pojętych korepetycji, czy też prywatnego nauczania, jako dodatek do materiałów nauczania osoby X, która go udostępnia w formie pdf lub formie wydruku na drukarce domowej (nie przemysłowej – drukarnie) własnemu uczniowi.
5. Nie wyrażam zgody na umieszczanie moich autorskich zadań w jakichkolwiek komercyjnych zbiorach zadań maturalnych niezależnie od formy, czy to pliku pdf, czy w formie drukowanej oraz nie wyrażam zgody na masowe umieszczanie moich zadań na konkurencyjnych stronach www ze zbiorami zadań poza dozwolonym prawem cytatu pod następującymi warunkami określanymi przez polskie prawo:
   • fragmenty utworu mogą być cytowane tylko w określonych celach, takich jak wyjaśnienie, polemika, analiza krytyczna, nauczanie czy w ramach prawa gatunku twórczości.
   • cytat musi być odpowiednio oznaczony, a źródło (autor, tytuł dzieła) musi być podane w formie: Dr Waldemar Grzesiak, „Autorski Zbiór Zadań Maturalnych”, https://chemiadlamaturzysty.pl/zadania/ – brak jakiegokolwiek „znaku” z podanych będzie skutkować złamaniem osobistego i majątkowego prawa autorskiego,
   • cytowanie nie może naruszać praw osobistych autora, takich jak prawo do autorstwa dzieła i do nienaruszalności jego treści i formy,

Procent ilościowy cytowanych zadań nie może przekraczać 10% aktualnej zawartości tej strony z zadaniami.

---