Przemiany jądrowe

Tryb drukowania

1 Zadanie 6 (0-2 pkt)

Wskaż, które z podanych niżej w tabeli stwierdzeń są prawdą (P) a które są fałszem (F):

Promieniowanie alfa, powstające w wyniku rozpadów wielu promieniotwórczych izotopów w statycznym polu elektrycznych odchyla się w kierunku elektrody dodatniej.                

Zawsze, jeśli cząsteczka związku posiada w swojej strukturze wiązania kowalencyjne spolaryzowane to jest polarna.

 

Tlenek węgla(II) w odróżnieniu od tlenku węgla(IV) jest niepolarny.

 
Liczbę masową (A) dla dowolnego izotopu pierwiastka można otrzymać w prosty sposób, przez zaokrąglenie do części całkowitych masy atomowej wziętej z układu okresowego pierwiastków.        

Rozwiązanie:

Zasady oceniania

2 pkt – poprawne wskazanie czterech odpowiedzi.
1 pkt – poprawne wskazanie trzech odpowiedzi.
0 pkt – odpowiedź niespełniająca powyższych kryteriów albo brak odpowiedzi.

Promieniowanie alfa, powstające w wyniku rozpadów wielu promieniotwórczych izotopów w statycznym polu elektrycznych odchyla się w kierunku elektrody dodatniej.  
Zawsze, jeśli cząsteczka związku posiada w swojej strukturze wiązania kowalencyjne spolaryzowane to jest polarna.  
Tlenek węgla(II) w odróżnieniu od tlenku węgla(IV) jest niepolarny.  F
Liczbę masową (A) dla dowolnego izotopu pierwiastka można otrzymać w prosty sposób, przez zaokrąglenie do części całkowitych masy atomowej wziętej z układu okresowego pierwiastków.  F

Drukuj:

2 Zadanie 2 (0-1 pkt)

PET – pozytonowa tomografia emisyjna (positron emission tomography) jest jedną z technik obrazowania tkanek żywego organizmu (np. człowieka) w medycynie. W technice tej rejestruje się kwanty promieniowania elektromagnetycznego powstające w żywych tkankach w wyniku anihilacji (pewnego rodzaju „zobojętnienia”) par elektron-pozyton. Elektron do anihilacji pochodzi tutaj z materii tkanki pacjenta, natomiast pozyton pochodzi z substancji β+ promieniotwórczej, celowo dostarczanej do określonych tkanek. Podana substancja promieniotwórcza ulega rozpadowi beta plus, emitując pozytony (niebędące normalnie składnikami naszej koinomaterii). Produktem przemiany beta plus jest nuklid pierwiastka o liczbie atomowej o jeden mniejszej niż substrat i o takiej samej liczbie masowej, co substrat. Drugim substratem jest pozyton – antycząstka w stosunku do elektronu o liczbie masowej równej zero i liczbie atomowej równej 1. Trzecią cząstką elementarną powstającą w wyniku tej przemiany jest neutrino elektronowe, które na potrzeby matury z chemii pomijamy w równaniu reakcji (w dokładniejszych rozważaniach ze względu na prawo zachowania pędu trzeba ją uwzględniać). Jak wykazały praktyki ta metoda obrazowania jest niezwykle czuła, a podawana substancja promieniotwórcza, ze względu na krótki czas połowicznego rozpadu praktycznie nieszkodliwa dla pacjenta. W badaniach, jako substancję beta plus promieniotwórczą wykorzystuje się między innymi nuklid 18F (precyzyjniej deoksyglukoza znakowana tym izotopem) o czasie połowicznego rozpadu 110 minut.

Zakładamy, że pacjent, któremu podano nuklid 18F jest dla otoczenia „promieniotwórczy”. Jego znajomi nie chcą się z nim kontaktować, jeśli zawiera w swoim organizmie więcej niż 3 µg nuklidu 18F. Oblicz, co najmniej po ilu godzinach, będzie się mógł spotkać ze znajomymi, jeśli podano mu właśnie 48 µg nuklidu 18F. Wynik podaj z dokładnością do jednej godziny.

Obliczenia:

 

 

 

 

 


Rozwiązanie:

1 pkt – zastosowanie poprawnej metody rozwiązania prowadzącej do obliczenia czasu z dokładnością do godziny.
0 pkt – odpowiedź niespełniająca powyższych kryteriów albo brak odpowiedzi albo błędna metoda.

Metoda I:

48 μg → 24 μg →12 μg →6 μg → 3 μg

t = 4∙τ½ = 4∙ 110 min = 440 min = 7.(3) h, czyli potrzeba co najmniej 8 h.


Drukuj:

3 Zadanie 1 (0-1 pkt)

PET – pozytonowa tomografia emisyjna (positron emission tomography) jest jedną z technik obrazowania tkanek żywego organizmu (np. człowieka) w medycynie. W technice tej rejestruje się kwanty promieniowania elektromagnetycznego powstające w żywych tkankach w wyniku anihilacji (pewnego rodzaju „zobojętnienia”) par elektron-pozyton. Elektron do anihilacji pochodzi tutaj z materii tkanki pacjenta, natomiast pozyton pochodzi z substancji β+ promieniotwórczej, celowo dostarczanej do określonych tkanek. Podana substancja promieniotwórcza ulega rozpadowi beta plus, emitując pozytony (niebędące normalnie składnikami naszej koinomaterii). Produktem przemiany beta plus jest nuklid pierwiastka o liczbie atomowej o jeden mniejszej niż substrat i o takiej samej liczbie masowej, co substrat. Drugim substratem jest pozyton – antycząstka w stosunku do elektronu o liczbie masowej równej zero i liczbie atomowej równej 1. Trzecią cząstką elementarną powstającą w wyniku tej przemiany jest neutrino elektronowe, które na potrzeby matury z chemii pomijamy w równaniu reakcji (w dokładniejszych rozważaniach ze względu na prawo zachowania pędu trzeba ją uwzględniać). Jak wykazały praktyki ta metoda obrazowania jest niezwykle czuła, a podawana substancja promieniotwórcza, ze względu na krótki czas połowicznego rozpadu praktycznie nieszkodliwa dla pacjenta. W badaniach, jako substancję beta plus promieniotwórczą wykorzystuje się między innymi nuklid 18F (precyzyjniej deoksyglukoza znakowana tym izotopem) o czasie połowicznego rozpadu 110 minut.

Napisz równanie rozpadu nuklidu 18F

………………………………………………………………………………………………….


Rozwiązanie:

1 pkt – poprawne napisanie równania przemiany beta plus. Symbol neutrino elektronowego nie jest wymagany, ale jeśli się pojawi musi być poprawny.

0 pkt – odpowiedź niespełniająca powyższego kryterium albo brak odpowiedzi.

189F → 188O + 01β+

LUB

189F → 188O + 01e+

LUB

189F → 188O + 01β+ + 00ν

LUB

189F → 188O + 01e+ + 00ν


Drukuj:

4 Licencja użytkowania Zbioru autorskich zadań dra Waldemara Grzesiaka

W tym miejscu Internetu powstaje Autorski Zbiór Zadań Maturalnych z Chemii dra Waldemara Grzesiaka, który będzie udostępniany ogólnie rzecz ujmując Pro bono (darmowo). Z powstającego zbioru zadań można korzystać Pro bono pod warunkiem spełnienia wszystkich warunków w obrębie danego punktu:

  1. Autorski Zbiór Zadań dra Waldemara Grzesiaka będzie dalej nazywany w skrócie: zbiorem zadań.
  2. Uczniowie zarówno publicznych jak i prywatnych szkół podstawowych, szkół średnich (LO) oraz techników mogą korzystać ze zbioru zadań darmowo (zarówno w formie online, jak i offline ściągając plik pdf zawierający interesujące zadania, jak i drukując zadania ze ściągniętego pdf-a) pod warunkiem nieusuwania danych na temat autorstwa zadań. Usunięcie jakiegokolwiek elementu autorstwa zbioru zadań jest tożsame ze złamaniem licencji i będzie ścigane.
  3. Nauczyciele szkół publicznych (szkoły podstawowe, LO, technika) mogą korzystać ze zbioru zadań darmowo (zarówno w formie online, jak i offline ściągając plik pdf zawierający interesujące zadania, jak i drukując zadania ze ściągniętego pdf-a) pod warunkiem nieusuwania danych na temat autorstwa zadań. Usunięcie jakiegokolwiek elementu autorstwa zbioru zadań jest tożsame ze złamaniem licencji i będzie ścigane.
  4. Nauczyciele szkół prywatnych, korepetytorzy, nauczyciele prywatni (szkoły podstawowe, LO, technika) mogą korzystać ze zbioru zadań darmowo (zarówno w formie online, jak i offline ściągając plik pdf zawierający interesujące zadania, jak i drukując zadania ze ściągniętego pdf-a) pod warunkiem nieusuwania danych na temat autorstwa zadań. Usunięcie jakiegokolwiek elementu autorstwa zbioru zadań jest tożsame ze złamaniem licencji i będzie ścigane. Zadania z powyższego zbioru zadań mogą być dołączane nieodpłatnie własnemu uczniowi w ramach ogólnie pojętych korepetycji, czy też prywatnego nauczania, jako dodatek do materiałów nauczania osoby X, która go udostępnia w formie pdf lub formie wydruku na drukarce domowej (nie przemysłowej – drukarnie) własnemu uczniowi.
  5. Nie wyrażam zgody na umieszczanie moich autorskich zadań w jakichkolwiek komercyjnych zbiorach zadań maturalnych niezależnie od formy, czy to pliku pdf, czy w formie drukowanej oraz nie wyrażam zgody na masowe umieszczanie moich zadań na konkurencyjnych stronach www ze zbiorami zadań poza dozwolonym prawem cytatu pod następującymi warunkami określanymi przez polskie prawo:
    • fragmenty utworu mogą być cytowane tylko w określonych celach, takich jak wyjaśnienie, polemika, analiza krytyczna, nauczanie czy w ramach prawa gatunku twórczości.
    • cytat musi być odpowiednio oznaczony, a źródło (autor, tytuł dzieła) musi być podane w formie: Dr Waldemar Grzesiak, „Autorski Zbiór Zadań Maturalnych”, https://chemiadlamaturzysty.pl/zadania/ – brak jakiegokolwiek „znaku” z podanych będzie skutkować złamaniem osobistego i majątkowego prawa autorskiego,
    • cytowanie nie może naruszać praw osobistych autora, takich jak prawo do autorstwa dzieła i do nienaruszalności jego treści i formy,

Procent ilościowy cytowanych zadań nie może przekraczać 10% aktualnej zawartości tej strony z zadaniami.


Drukuj:
0%
error: To dzieło jest chronione prawem autorskim!!